Biologia populacji subfosylnych
Sylabus zajęć
Informacje podstawowe
Kierunek studiów
Nauczanie biologii i przyrody
Specjalność
-
Jednostka organizacyjna
Wydział Biologii
Poziom studiów
Studia drugiego stopnia
Forma studiów
Studia stacjonarne
Profil studiów
Profil ogólnoakademicki
Cykl dydaktyczny
2022-2025
Języki wykładowe
Polski
Obligatoryjność
Fakultatywny
Blok zajęciowy
Przedmioty nieprzypisane
Prowadzący zajęcia
dr hab. Marta Krenz-Niedbała, martak@amu.edu.pl
|
Okres
Semestr 1
|
Forma zajęć / liczba godzin / forma zaliczenia
|
Liczba punktów ECTS
4.0
|
Cele kształcenia dla zajęć
1. Zaznajomienie z interdyscyplinarnymi ujęciami badań populacji subfosylnych.
2. Poznanie możliwości badawczych różnych dziedzin nauk przyrodniczych zajmujących się populacjami subfosylnymi.
3. Zaznajomienie z podstawowymi zagadnieniami z zakresu badań ludzkich populacji subfosylnych.
4. Zapoznanie z metodyką badań populacji szkieletowych.
5. Przekazanie wiedzy o wyznacznikach stanu biologicznego i ekologicznego ludzkich populacji subfosylnych.
Wymagania wstępne
Podstawowa wiedza z zakresu anatomii układu kostnego, ewolucji człowieka i ekologii ogólnej. Zalecany wcześniejszy udział w module Metody badań populacji szkieletowych.Efekty uczenia się dla zajęć
| Symbol EU dla zajęć/przedmiotu | Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia EU student/ka: | Symbole EK dla kierunku studiów |
| Efekt_01 | potrafi omówić procesy formowania się źródeł przyrodniczych na stanowiskach antropologicznych i archeologicznych | |
| Efekt_02 | umie zinterpretować ekologiczne i tafonomiczne aspekty znalezisk subfosylnych oraz wnioskować o ich paleobiologii, środowiskach depozycyjnych oraz procesach post-depozycyjnych | |
| Efekt_03 | potrafi objaśnić podstawowe pojęcia i założenia stosowane w badaniach biologii i ekologii ludzkich populacji subfosylnych | |
| Efekt_04 | dysponuje odpowiednią wiedzą, aby omówić metody eksploracji i dokumentacji szczątków kostnych według standardów antropologicznych | |
| Efekt_05 | potrafi opisać układ kostny człowieka, rozróżnić i rozpoznać poszczególne kości szkieletu ludzkiego, scharakteryzować ich budowę oraz wykazać różnice pomiędzy budową kości człowieka i innych dużych ssaków | |
| Efekt_06 | posiada wystarczającą wiedzę i umiejętności, aby scharakteryzować i zastosować metody badawcze oraz techniki pomiarowe i opisowe wykorzystywane do rekonstrukcji cech biologicznych osobnika na podstawie szkieletu ludzkiego | |
| Efekt_07 | potrafi przedstawić koncepcję stresu w biologii i możliwości wykorzystania ludzkich szczątków kostnych podczas rekonstrukcji warunków życia w przeszłości | |
| Efekt_08 | posiada wiedzę w zakresie interdyscyplinarnego ujęcia badań populacji subfosylnych |
Treści programowe
| Lp. | Treści programowe dla zajęć/przedmiotu | Symbol EU dla zajęć/przedmiotu |
| 1. |
Antropologia, archeologia, bioarcheologia – interdyscyplinarność badań populacji subfosylnych. |
Efekt_09 |
| 2. |
Możliwości poznawcze dziedzin nauk przyrodniczych, badających populacje subfosylne: antropologii biologicznej, antropologii sądowej, osteologii, prymatologii, genetyki, ekologii, archeozoologii, archeobotaniki, palinologii, dendrologii, entomologii i chemii. |
Efekt_01, Efekt_09 |
| 3. |
Zapis działalności człowieka w środowisku przyrodniczym - główne kierunki i możliwości badań. |
Efekt_02, Efekt_03 |
| 4. |
Tafonomia: procesy przed- i podepozycyjne wpływające na stan zachowania ludzkich szczątków kostnych. |
Efekt_03, Efekt_04 |
| 5. |
Biologia ludzkich populacji subfosylnych: eksplorowanie szczątków kostnych podczas wykopalisk, opis szkieletu - podstawowe terminy, rekonstrukcja cech biologicznych osobnika na podstawie szkieletu i morfologiczne reakcje na warunki życia w populacjach pradziejowych. |
Efekt_03, Efekt_04, Efekt_05, Efekt_06, Efekt_07, Efekt_08 |
| 6. |
Ekologia ludzkich populacji subfosylnych. |
Efekt_03, Efekt_04 |
| 7. |
Praktyczne aspekty badań ludzkich populacji subfosylnych: metody makroskopowe i mikroskopowe oraz obrazowanie trójwymiarowe. |
Efekt_07, Efekt_08 |
Informacje dodatkowe
| Metody i formy prowadzenia zajęć | |
|---|---|
| Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień | |
| Wykład konwersatoryjny | |
| Dyskusja | |
| Uczenie problemowe (Problem-based learning) | |
| Rozwiązywanie zadań (np.: obliczeniowych, artystycznych, praktycznych) | |
| Metoda ćwiczeniowa | |
| Metoda projektu | |
| Pokaz i obserwacja | |
| Praca w grupach |
| Sposoby oceniania | Symbole EK dla modułu zajęć/przedmiotu | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| EK_1 | EK_2 | EK_3 | EK_4 | EK_5 | EK_6 | EK_7 | EK_8 | ||
| Kolokwium pisemne | x | x | x | x | x | x | x | ||
| Projekt | x | x | x | x | |||||
| Egzamin praktyczny (obserwacja wykonawstwa) | x | x | x | x | |||||
| Kryteria oceniania wg skali stosowanej w UAM | |
|---|---|
| bardzo dobry (bdb; 5,0): | znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne |
| dobry plus (+db; 4,5): | bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne |
| dobry (db; 4,0): | dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne |
| dostateczny plus (+dst; 3,5): | wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami |
| dostateczny (dst; 3,0): | wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne z licznymi błędami |
| niedostateczny (ndst; 2,0): | niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne |
Literatura
Wydawnictwa książkowe
- 1. Allison P.A., Bottjer D.J., (ed): Taphonomy: Bias and Process Through Time, Springer, Berlin, 2011
2. Aufderheide A.C., Rodriguez-Martin C.: The Cambridge Encyclopedia of human paleopathology, Cambridge University Press, Cambridge, 1998
3. Bielicki T.: Mały słownik antropologiczny, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1976
4. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka. T. I, PZWL, Warszawa, 1969, 1990, 2007
5. Buikstra J.E., Ubelaker H.D. (ed.): Standards for Data Collection from Human Skeletal Rremains, Arkansas Archeological Survey Research Series No. 44, Fayetteville, 1994
6. Campbell B.: Ekologia człowieka. Historia naszego miejsca w przyrodzie od prehistorii do czasów współczesnych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 1995
7. Dybova-Jachowicz S., Sadowska A.: Palinologia, Wyd. Instytutu Botaniki PAN, Kraków, 2003
8. Haglund W.D., Sorg M.H.: Forensic Taphonomy. The Postmortem Fate of Human Remains, CRC Press, Florida, 1997
9. Jerszyńska B. (red.): Współczesna antropologia fizyczna. Zakres i metody badań, współpraca interdyscyplinarna. XI Warsztaty Antropologiczne, Sorus, Poznań, 2008
10. Kaczorowska E., Draber-Mońko A.: Wprowadzenie do entomologii sądowej, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2009
11. Kwiatkowska B.: Mieszkańcy średniowiecznego Wrocławia. Ocena warunków życia i stanu zdrowia w ujęciu antropologicznym, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 2005
12. Lasota-Moskalewska A.: Archeozoologia. Ssaki, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2008
13. Lityńska-Zając M., Wasylikowa K.: Przewodnik do badań archeobotanicznych, Wyd. Sorus, Poznań, 2005
14. McMinn R.M.H., Hutchings R.T., Pegington J., Abrahams P.P.: Kolorowy atlas anatomii człowieka, Vydavatelstvo Slovart, Solis, Bratislava, Warszawa, 1994
15. Myszka A.: Rekonstrukcja budowy somatycznej człowieka na podstawie wybranych cech szkieletu, Wyd. Naukowe UAM, Poznań, 2007
16. Piontek J.: Biologia populacji pradziejowych. Zarys metodyczny, Wyd. Naukowe UAM, Poznań, 1999
17. Raup, D.M., Stanley, S.M.: Podstawy paleontologii, PWN, Warszawa, 1984
18. Strzałko J., Henneberg M., Piontek J.: Populacje ludzkie jako systemy biologiczne, PWN, Warszawa, 1976
19. Strzałko J., Ostoja-Zagórski J.: Ekologia populacji ludzkich. Środowisko człowieka w pradziejach, Wyd. Naukowe UAM, Poznań, 1995
20. White T.D., Folkens P.A.: The Human Bone Manual, Elsevier Academic Press, Burlington, 2005
21. Wolański N.: Ekologia człowieka. T. 1. Wrażliwość na czynniki środowiska i biologiczne zmiany przystosowawcze, Wyd. Nauk. PWN SA, Warszawa, 2006
Nakład pracy studenta i punkty ECTS
| Forma aktywności | Średnia liczba godzin* na zrealizowanie aktywności | |
|---|---|---|
| Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem | 45 | |
| Praca własna studenta: | ||
| Przygotowanie do zajęć | 15 | |
| Czytanie wskazanej literatury | 10 | |
| Przygotowanie pracy pisemnej, raportu, prezentacji, demonstracji, itp. | 10 | |
| Przygotowanie projektu | 15 | |
| Przygotowanie pracy semestralnej | 0 | |
| Przygotowanie do egzaminu / zaliczenia | 25 | |
| SUMA GODZIN | 110 | |
| LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA MODUŁU ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU | 4 | |
* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut